یاسر روشن
فرض کن امروز پنج تا خبر خوب شنیدی و یکی بد. کدومش تا شب توی ذهنت میمونه؟ قطعاً اون یکی بد.
این یعنی ذهن ما بهصورت طبیعی به سمت تهدید و خطر جذب میشه — پدیدهای که بهش میگن سوگیری منفی (Negativity Bias).
ریشهی تکاملی
در دوران اولیهی بشر، تمرکز بر چیزهای بد به معنی زنده موندن بود. کسی که صدای بوتهای شنید و فکر کرد «شاید ببر باشه»، احتمال زندهماندنش بیشتر از کسی بود که گفت «حتماً بادِ». این یعنی مغز انسان از همون زمان یاد گرفت خطر رو بزرگ ببینه. ولی در دنیای امروز، این سازوکار هنوز فعاله، فقط خطرها عوض شدن: قضاوت دیگران، شکست مالی، یا نادیدهگرفتهشدن در شبکههای اجتماعی.
اثرات در زندگی مدرن
- رسانهها و شبکههای اجتماعی از سوگیری منفی استفاده میکنن چون خبرهای منفی کلیک بیشتری دارن.
- در روابط، ما بیشتر رفتار منفی شریکمون رو به یاد میسپاریم تا لحظههای خوب.
- در کار، مدیرها ممکنه ده موفقیت رو نادیده بگیرن ولی یک اشتباه رو بزرگ کنن.
علم پشت این پدیده
در مقالهای معروف از Baumeister و همکارانش (2001)، نویسندگان نوشتند: “Bad is stronger than good.” یعنی تأثیر روانی یک اتفاق منفی چند برابر یک اتفاق مثبت است.
حتی MRI مغز هم نشان داده نواحی مربوط به تهدید (مثل آمیگدالا) هنگام دیدن خبرهای منفی، دو برابر فعالتر میشوند.
راه تمرین ذهن برای تعادل
- هر شب سه چیز مثبت بنویس که در طول روز اتفاق افتاده، حتی کوچک.
- سعی کن آگاهانه زمان بیشتری صرف محتواهای امیدبخش یا آموزشی کنی.
- وقتی ذهن شروع کرد به «نشخوار فکری»، بهش یادآوری کن: «الان در خطر نیستم.»